YAKUYAJUA KUHUSU BUHAYA NA HISTORIA YA VIJIJI 'EBYARO N’EBISHAMBAGIZO BYABYO'
Kwa ufupi tunakusogea andiko hili kama lilivyoandaliwa na Frt. Delphinus Rwehumbiza.
EBYARO N’EBISHAMBAGIZO BYABYO
🔵Ishamura
⚫️Theol. IV: Kipalapala
Omuli BAWA eituruka lya 25 omuhandiki omoi akahandika ahali “Buhaya n’ebikagendaho”. Omu bigufi akahandika bingi ebikwasire Buhaya yashuba yataho ebishambagizo bya buli nkungu. Mbwenu kileki nabona nti nkwijukyeho ebishambagizo ebi bya buli nkungu hamoi n’ebishambagizo by’ebyaro by’enkungu ezo.
⚫️Kiziba bagyeta kiziba kya Ntumwa na Magembe:
Ebyaro ni:
· Bwanjai bwa Nshenyai
· Bwera bwa Batema
· Buyango bwa Jubwai
· Ruzinga rwa Nyamuna
· Rushasha rwa Marwaire
· Kitobo kya Nyamugundu
· Bugandika bwa Ikobe
· Rukurungo rwa Bonakatendaguro ka Nyawera
· Kyelima kya Butanga
· Ishozi ly’ensharazi
· Kibumbiro kya Mulinda
· Katano ka Mkomberwa
· Ruhano rwa Mukata
· Rutara rwa Kiribugondo
· Kikukwe kya Kahigi
· Igoma lya Tibashurwa
· Kigarama kya Ntahi
· Gera ya Runyonyi.
Kiyanja bagyeta Kiyanja kya Mate ga Rulinga omu nfuka iharata mabanga omwa mulimyankondo.
Ebyaro ni:
· Kafunjo ka Mugoro omu Bayango na abangaza
· Bukongo bwa Ibebe
· Muhutwe ya Nyango omu bihenda – ngwera bya njuju
· Kibungu kya Kanywamango omwa Kabito nahabwa ishe
· Kagondo ka Magare
· Rwagati rwa Mukama
· Kigarama kya Ntai byalire byante
· Rukono oli w’emizinga, Rukono oli w’entambira za Buhunga, oli w’enjoki nyakajenjera okwo teruma tejunjura
· Ilogero lya Kahimba omwa Rubumbwa – Muchuchu rwa Igufa ya Mulema
· Minazi ya Kataina omu kyonge ky’eibale
· Rutabo bati: “Alaire kubi azindukira Rutabo”
Ihangiro bagyeta Ihangiro lya Nkombya eya Kairu, omu bafa batarwaire omu batanagirwa mukimba
Ebyaro ni:
· Rubya rwa Mukindo
· Ijumbi lya Roma omu binyama bya Rugaju
· Buganguzi bwa Kikama kya Rugagazi
· Bwira bwa Kanyuku
· Ibare lya Ntanda
· Ngote ya Mugoro
· Mwemaheru omu basimangira ba Rutenge omwa Bashaya
· Mubunda omu batayaibega omwa Kibwa kya Nyaruboigora
· Kashenshero ka Rukoina omu bajunga bishanga
Kyamutwara bagyeta Kyamutwara kya Kashale
Ebyaro ni:
· Katoma ka Mirego mbali emanzi egur’ente
· Itahwa lya Walinde omu ntunga ibogaboga
· Igombe lya Biinai omwa Nshabire na Kabyai
· Muyaba ya Kibanda
· Kabale ka Munyigi, Kabale ka Ngaiza, Kabale k’endai
· Buhembe bwa Mbeho
· Nshambyai ya Tibeehenderwa
· Kitendaguro kya Nyarwera
· Kibeta kya Kashaija
· Kashozi ka Rukwena
· Bukaranga bwa Rulinga
Bugabo bagyeta Bugabo bwa Kateite
Ebyaro ni:
· Rubafu rwa Kagenge
· Bweza bwa Muyongo
· Kishanje kya Karasha
· Bumai bwa Ikobe
· Itele lya Wairai
· Muyamba gwa Kibamba
· Byogo bya Kibaruka
· Rushasha rwa Mulisa
Maruku bagyeta Maruku Bukara bwa Marwaire
Ebyaro ni:
· Kibuye kya Ikobe
· Maruku ga Kibunga
· Rubare rwa Mugasha
· Rwazi rwa Mayege
· Buhaya bwa Rufu
· Kanyangereko ka kaluya
Waitu mushomi wa BAWA ebi nibyo nakwasaho orwa mbwenu. Ebyaro ebindi eby’enkungu za Mishenyi Kitara kya Menge na Muliro, Karagwe ka Nono na Kimwani tinabasa kubona bishambagizo byabyo. Ningendelera kukushaba kwongeraho kawakubasa kubonayo ebindi anga kugira mbali wagomora omuli ebyo nakwasaho waitu ti muziro. Okwo nikwo kumanyisangana amakuru mara ogwo nigwo muruka gukuru gw’akagazeti aka.
EBYARO N’EBISHAMBAGIZO BYABYO
🔵Ishamura
⚫️Theol. IV: Kipalapala
Omuli BAWA eituruka lya 25 omuhandiki omoi akahandika ahali “Buhaya n’ebikagendaho”. Omu bigufi akahandika bingi ebikwasire Buhaya yashuba yataho ebishambagizo bya buli nkungu. Mbwenu kileki nabona nti nkwijukyeho ebishambagizo ebi bya buli nkungu hamoi n’ebishambagizo by’ebyaro by’enkungu ezo.
⚫️Kiziba bagyeta kiziba kya Ntumwa na Magembe:
Ebyaro ni:
· Bwanjai bwa Nshenyai
· Bwera bwa Batema
· Buyango bwa Jubwai
· Ruzinga rwa Nyamuna
· Rushasha rwa Marwaire
· Kitobo kya Nyamugundu
· Bugandika bwa Ikobe
· Rukurungo rwa Bonakatendaguro ka Nyawera
· Kyelima kya Butanga
· Ishozi ly’ensharazi
· Kibumbiro kya Mulinda
· Katano ka Mkomberwa
· Ruhano rwa Mukata
· Rutara rwa Kiribugondo
· Kikukwe kya Kahigi
· Igoma lya Tibashurwa
· Kigarama kya Ntahi
· Gera ya Runyonyi.
Kiyanja bagyeta Kiyanja kya Mate ga Rulinga omu nfuka iharata mabanga omwa mulimyankondo.
Ebyaro ni:
· Kafunjo ka Mugoro omu Bayango na abangaza
· Bukongo bwa Ibebe
· Muhutwe ya Nyango omu bihenda – ngwera bya njuju
· Kibungu kya Kanywamango omwa Kabito nahabwa ishe
· Kagondo ka Magare
· Rwagati rwa Mukama
· Kigarama kya Ntai byalire byante
· Rukono oli w’emizinga, Rukono oli w’entambira za Buhunga, oli w’enjoki nyakajenjera okwo teruma tejunjura
· Ilogero lya Kahimba omwa Rubumbwa – Muchuchu rwa Igufa ya Mulema
· Minazi ya Kataina omu kyonge ky’eibale
· Rutabo bati: “Alaire kubi azindukira Rutabo”
Ihangiro bagyeta Ihangiro lya Nkombya eya Kairu, omu bafa batarwaire omu batanagirwa mukimba
Ebyaro ni:
· Rubya rwa Mukindo
· Ijumbi lya Roma omu binyama bya Rugaju
· Buganguzi bwa Kikama kya Rugagazi
· Bwira bwa Kanyuku
· Ibare lya Ntanda
· Ngote ya Mugoro
· Mwemaheru omu basimangira ba Rutenge omwa Bashaya
· Mubunda omu batayaibega omwa Kibwa kya Nyaruboigora
· Kashenshero ka Rukoina omu bajunga bishanga
Kyamutwara bagyeta Kyamutwara kya Kashale
Ebyaro ni:
· Katoma ka Mirego mbali emanzi egur’ente
· Itahwa lya Walinde omu ntunga ibogaboga
· Igombe lya Biinai omwa Nshabire na Kabyai
· Muyaba ya Kibanda
· Kabale ka Munyigi, Kabale ka Ngaiza, Kabale k’endai
· Buhembe bwa Mbeho
· Nshambyai ya Tibeehenderwa
· Kitendaguro kya Nyarwera
· Kibeta kya Kashaija
· Kashozi ka Rukwena
· Bukaranga bwa Rulinga
Bugabo bagyeta Bugabo bwa Kateite
Ebyaro ni:
· Rubafu rwa Kagenge
· Bweza bwa Muyongo
· Kishanje kya Karasha
· Bumai bwa Ikobe
· Itele lya Wairai
· Muyamba gwa Kibamba
· Byogo bya Kibaruka
· Rushasha rwa Mulisa
Maruku bagyeta Maruku Bukara bwa Marwaire
Ebyaro ni:
· Kibuye kya Ikobe
· Maruku ga Kibunga
· Rubare rwa Mugasha
· Rwazi rwa Mayege
· Buhaya bwa Rufu
· Kanyangereko ka kaluya
Waitu mushomi wa BAWA ebi nibyo nakwasaho orwa mbwenu. Ebyaro ebindi eby’enkungu za Mishenyi Kitara kya Menge na Muliro, Karagwe ka Nono na Kimwani tinabasa kubona bishambagizo byabyo. Ningendelera kukushaba kwongeraho kawakubasa kubonayo ebindi anga kugira mbali wagomora omuli ebyo nakwasaho waitu ti muziro. Okwo nikwo kumanyisangana amakuru mara ogwo nigwo muruka gukuru gw’akagazeti aka.